Zaten çirkinliklerle dolu bir savaş bu. Her iki tarafın da savaş hukukunu hiçe sayarak esirleri öldürmekten çekinmedikleri, karşılıklı sivil maksatların vurulmasına aldırmadıkları bir savaş. Ancak bunların ortasında beni en çok iğrendiren Çeçenistan’ın Devlet Başkanı sıfatı verilmiş o son derece ilkel adamın, bir Çeçen savaşçı gurubunu da Rusya yanında savaşa sürmesi. Üstelik bunu dünyaya övünülecek bir haltmış gbi anlatması.
Çeçenlerin işi ne?
Bu savaşta elbette çıkarları bu iki ülkeden yana olmayı gerektiren ülkeler, güçler var. Bu nedenle siyasi, askeri takviye vermelerinde şaşılacak bir yan yok. Lakin Rusya zafer kazansa da kaybetse de bundan etkilenmeyecek bir ülke olan Çeçenistan’ın Ramzan Kadirov isimli başkanının Rusya safında savaşa asker yollamasının ülkesinin çıkarıyla bir ilgisi yok. Putin tarafından oturtulduğu koltukta kalabilmek için bulabildiği her fırsatta Rus sağcı öndere yaltaklanma fırsatını kaçırmamasıyla ilgili bir durum bu. Son derece utanç verici.
Çeçenlerin, çok fanatik İslamcılar olduğuna inanılır. Bunda kuşkusuz Kadirov’un da tesiri var. Bıyıksız, uzun sakallı yüzü, yaptığı her konuşmada dini kavramlar kullanması, savaş, cihad, kan, istila üzere lafları ağzından düşürmemesinin de tesiri olduğu ortada. Savaşa yolladığı Çeçen savaşçıların insan hakları ihlallerinden suçlanması da tesirli kuşkusuz. Öte yandan Çeçen İslamcıların Rusya müdahalesine karşı çıkarken önemli katliamlar yapması da bu inanca yol açmıştır.
Ukrayna yanlısı Çeçen grup
Bir yılı geride bırakan Rusya-Ukrayna savaşında Kadirov’un Rusya safında çatışan Çeçen askerlerinin varlığından haberdarız. Fakat yalnızca bunlardan kelam etmek yanlış olur. Zira öğrendik ki, Ukrayna saflarında, lakin ordudan bağımsız Rus güçlerine karşı savaşan bir Çeçen kümesi daha var. Alman Der Spiegel dergisi bunlardan birine ulaşmış. (Bkn: The Chechens Fighting on the Ukrainian Side: Acrylic Paints and Urban Combat – DER SPIEGEL). Donbas’ta Ukrayna’nın yanında savaşan Şeyh Mansur Tugayı, yaklaşık 100 Çeçen savaşçıdan oluşuyor. Abu adlı bir savaşçının sözleri çok çarpıcı: “1999’da Çeçenistan Rusya tarafından atağa uğradığında kimse bize yardım etmedi. Kimse bizi dinlemedi bile. Dünyayı hepimizin dini fanatikler, teröristler olduğumuza inandırdı.“
Ortodk-oks Hristiyanlar ile Çeçenler
Ramzan Kadirov’un Çeçen savaşçılarının imgelerini toplumsal medyada yaydığını biliyoruz. Abu, o imgeleri gerçek olmadığını belirtiyor. Rusya yanlısı Çeçen kümelerin aylardır Bakhmut’ta görünmediğini ileri sürüyor.
Yazıda küme içinde yaptığı fotoğraflarla bilinen ressam Ömer’den de kelam ediliyor. Aslında gerçek ismi Volodymyr olan bir Ukraynalı o. Çeçen dostları sayesinde İslam’a geçmiş. Ömer, BM Barış Gücü’nün bir mensubu olarak Eski Yugoslavya’ya gönderildiğini de belirtiyor. Oburu ne der bilemem lakin Ömer‘in savaşmayı sevdiği ortada.
Ukrayna: Çeçenlerin savaş alanı
Çeçenlerin, hangi tarafta olurlarsa olsunlar kendilerini ilgilendirmeyen bir savaşta bu kadar taraf olmalarının ülke içindeki derin bölünmüşlükle ilgisi var. Rusya ya da Ukrayna’yı destekleyen Çeçenlerin hepsi müslüman, lakin Rusya’yla bağlar konusunda uzlaşmaz bir aykırılık var ortalarında. Çeçen İslamcılarının Rusya’ya yönelik başkaldırıları sırasında önceleri bir direniş lideri olan babası Ahmed Kadirov saf değiştirip Rus yanlısı bir Devlet Başkanı’na dönüşünce uğradığı suikast sonucu öldürülmüştü. Yerine atanan oğlu Ramzan Kadirov babasının vefatından sonra, hem görülmemiş bir Rusya yanlısı hem de dizginlenemez bir intikamcı olarak ülkesinin başına bela oldu.
Bugüne kadar benzerine rastlanmayan bir “dış güç“ hayranı olarak uğursuz işler yapmaya devam ediyor Kadirov. Ukrayna’ya asker göndermesi bunlardan biri. Lakin artık Kadirov’un çeçenleriyle öbür İslamcı çeçenler savaşıyorlar.
Yurt şuuru olmayanların diğerlerinin topraklarında kapışması trajik olduğu kadar utandırıcı da.