ANKARA – Genel seçimin üzerinden 14 ay, lokal seçimin üzerinden ise 4 ay geçti. Genel seçimlerde AK Parti-MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı ile ‘yola devam’ diyen seçmen lokal seçimlerde ise muhalefete güç vererek siyasette kendi istikrarını kurdu.
Seçmenin mektubunu okuyan siyasi partiler yeni durumlar almaya başladı. CHP’nin ‘normalleşme’, AK Parti’nin ‘yumuşama’ dediği süreç üç ayı geride bıraktı lakin çok ilerleyecek görünmüyor. DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan da olağanlaşma sürecinin üçüncü ayın sonunda bittiğini, terazinin en çok kazanan tarafında ise Erdoğan’ın olduğunu söylüyor.
Muhalefetin bugün halkın sesi olmanın yanı sıra iktidar yolunda meselelerin tahlili için hazırlık yapması gerektiğini anlatan Babacan’ın ‘parlamenter sistem’ vurgusu yapmayan partilerle ilgili de kaygısı var, “Niyeyse artık pek ismini anmıyorlar. Dervişin fikri neyse zikri odur demişler. Parlamenter sistem isteyen partilerin daha yüksek sesle istemeye devam etmesinde büyük yarar görürüm” diyor.
Muhalefetin kimi hususlarda ‘enfekte’ olduğu ihtarında bulunan Babacan, belediyelerin başarısızlığı üzerinden CHP’yi vurma stratejisi izleyen iktidara karşı CHP’nin iki önemli sınavı olduğunu söylüyor.
AK Parti’nin iktisat programını da kıymetlendiren Babacan, eksik olduğunu söylediği üçüncü ayak ‘yapısal reform’la ilgili, “Torunu demiş ya Paris’e gitme diye. Yarın aileden birisi “Yeter milletin canını okudunuz yüzde 50 faizle” derse sonraki gün ‘kardeşim ya faiz düşür ya da çek git’ diyebilir Merkez Bankası Liderine? Bunun olmayacağının garantisi var mı?” diye soruyor.
DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan, Orta Doğu’daki ateş çemberinden iç siyasetteki tartışmalara gündemdeki birçok mevzuya dair sorulara cevapları özetle şöyle oldu:
‘NETANYAHU ISRARLA ATEŞ ÇEMBERİNİ BÜYÜTMEK İSTİYOR’
Dünya diken üstünde. İsrail’in Filistin’e hücumları sürerken art geriye suikastlar yapıldı. İsrail’in son hücumları ateşi bölgeye yayma olarak yorumlandı. Bu son gelişmeleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kopenhag’da 30 ülkeden eski dışişleri bakanlarının toplantısına katıldım. O toplantının ikinci günü 7 Ekim, taarruzun olduğu gündü. Birinci günkü haber Hamas’ın saldırdığı biçimindeydi. Sivillere karşı yapılan hiçbir hareketi tasvip etmeyiz lakin buradaki sorunun kök sebepleri çözülmeden bu coğrafyada huzur, barış sağlanamaz diyerek orada tespitlerimi paylaştım. Birincisi Filistinlilerin izolasyon altında yaşamaları. Gazze bir açık hava hapishanesi. İki, İsrail devletinin kutsal yerlere daima saldırısı var. Üç, Batı Şeria’da, memleketler arası hukuka muhalif olarak, Filistinlilerin yaşama hakkı olan topraklarda Yahudi yerleşkeleri kuruluyor. Yerleşkelerin etrafı çevriliyor, silahlandırıyorlar. Bu üç kök sebep orada olduğu sürece burada huzur da barış da sağlanamaz.
Konjonktürel açıdan da kıymetli bir husus daha var o da Netanyahu’nun kendi siyasi bekası. Taban dayanağını kaybetmiş, bugün seçim olsa kazanamaz bir başbakan. Yalnızca bu güvenlik temasıyla iş başında kalmaya devam ediyor. Gazze’de baktı ki artık yıkacak yer kalmadı, ateşi etrafa yaymaya çalışıyor. Birinci etapta iki amacı var, Lübnan ve İran.
Oyun teorisinde Tit for Tat stratejisi var. Hem Lübnan Hizbullahı hem de İran bugüne kadar İsrail’in yaptıklarına ölçülü bir karşılık verdi. İki ülkenin de Haniye’nin öldürülüşüne kadar ki stratejisi buydu. Ateş çemberini büyütmek istemiyorum dediler lakin Netanyahu da ısrarlı bir formda ateş çemberini büyütmek istiyor. Beyrut ve Tahran muhtemelen nasıl karşılık vereceğini hesap ediyor.
Haniye çok sembolik bir figür. Gazze’de seçilmiş parlamentonun birinci başbakanı. Daima siyasi kanatta olmuş. Duygusallık çok yüksek lakin benim beklentim ve de ümidim Lübnan-Hizbullah’ın da, İran’ın da bu olanlara ölçülü karşılık vermesi ve işi büyütmekten geri durmaları. Lakin bu olur mu bilmiyorum.
‘TÜRKİYE BARIŞ VE İSTİKRAR İÇİN UĞRAŞ GÖSTERMELİ’
Türkiye İsrail’e yönelik en sert tenkitleri getiren ülkelerden biri. Haniye suikasti sonrası sert açıklamalar yapıldı. Türkiye nasıl bir tavır almalı.
Türkiye’nin yapması gereken çok süratli bir biçimde bölgedeki barışın ve kesin istikrarın sağlanması için gayret göstermek. Ateşkes sağlanırsa bu işin ateşi düşer. Türkiye’nin aracı olacak prestiji artık var mı bilmiyorum lakin direkt dolaylı her türlü çabayı kesinlikle göstermesi lazım. Bölgesel bir savaşın kazananı olmaz. Türkiye’nin ulusal çıkarları da, bölgesine ivedilikle barış ve istikrar sağlanmasından geçer.
INSTAGRAM’A MANİ: BİR KUSUR, BİR ÖBÜR KUSURLA DÜZELTİLMEZ
Dış siyaset konuşurken gündemimize Haniye’nin öldürülmesinin akabinde bir de Instagram’a erişim manisi girdi. Haniye ile ilgili birtakım taziye iletileri kaldırıldığı için Cumhurbaşkanı, bakan oluru ile Instagram’ın engellendiği tezini konuşuyoruz. Argüman zira resmi bir açıklama yok. Sonuç olarak bir sabah uyandık Instagram kapalı. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Instagram yalnızca irtibat değil, tıpkı vakitte değerli bir ticaret mecrası haline geldi. O nedenle buna yalnızca irtibat değil, birebir vakitte özgür ticaretle ilgili bir engelleme olarak bakmamız gerek. İkincisi, Instagram, Facebook, WhatsApp hepsi Meta şirketi. İsrail-Filistin sorununun başladığı 7 Ekim’den bu yana -çok daha görünür şekilde- pek çok büyük şirketin bu hususta tarafsız durmadığını, hissedarlarının, finansörlerinin ideolojik eğilimleriyle iş yaptıklarını da görüyoruz. 7 Ekim’den bu yana pek çok şirket insan hakları, hukuk imtihanlarında çaktı. Fakat Instagram özeline baktığımızda şunu da unutmamalıyız. Filistin’de olan bitenin dünya kamuoyuna yayılması, bilhassa Gazze’deki vahşetin imgelerle, görüntülerle, kamuoyuna süratli yayılmasında da Instagram çok kıymetli bir mecra oldu. Yani pek çok Filistinli gazeteci Gazze’den sesini Instagram yoluyla duyurdu.
Burada aslında iki yanlış var. Birincisi Meta’nın Haniye’yle ilgili paylaşımları kısıtlamaya çalışması, bunun da münasebetini açıklamaması. Öte yandan Türkiye’nin de Bakanlık talimatıyla engelleme yapması da bir öteki kusur. Bir yanılgı, bir öteki yanlışla düzeltilmez. Bizim yaşadığımız örnek “Onlar kısıtlarsa ben de kökten kapatırım” formunda. Benim anladığım apar topar, bir talimatla yapılmış üzere. Kurumsal bir şey değil de, ‘Kapatın kardeşim’ üzere bir talimat olduğunu anlıyorum. Hala resmi, altı dolu bir şey yok. Bu türlü bahislerde yargı kararı çıkartmak da sıkıntı bir şey değil. Pat diye bir karar görebiliriz.
‘ÇİN’DE INSTAGRAM YOK LAKİN ÇİN’İN DEMOKRASİ OLMA SAVI DA YOK’
Geçmişte Demirtaş’ın tutuklanma süreci, yakın vakitte zelzele üzere bahislerde internet kısıtlamaları yaşadık ancak toptan bir bağlantı mecrasının fişi birinci sefer çekildi. Bu demokrasi düzeyimiz açısından ne tabir eder? Çin ile kıyaslamalar var.
Bu kabul edilebilir bir şey değil. Can güvenliği münasebeti dışında bir engellemenin temel haklar, hukuk açısından mümkün olmaması gerektiğini söylüyorum. Zira burada yapılan engelleme ile hem haber alma hem de söz özgürlüğünü kısıtlamış oluyorsunuz. Basın özgürlüğünü kısıtlamış, özgür ticaretin önünü kesmiş oluyorsunuz.
Çin’de Instagram, Facebook, WhatsApp, Google, Youtube yok. Ancak Çin bir demokrasi olma tezinde da değil. Çin’in, Avrupa Kurulu standartlarında insan haklarına sahip bir ülke olma argümanı da yok. Biz Avrupa Kurulu’na üyeyiz. AHİM sistemindeyiz. Avrupa Kurulu standartlarında insan hakları argümanı olan bir ülkeyiz ve demokratik bir ülke olma argümanımız var.
‘AYM AÇIKLAMASI ENGELLENMEYE ÇALIŞILDI İHTİMALİ VAHİM’
Bir de Anayasa Mahkemesi’nin İrtibat Başkanlığı’yla ilgili iptal kararını açıklayıp geri çekmesi de tartışma konusu oldu.
Çok etkileşim alınca altyapı kaldırmadı diye anlatıyorlar. Sonuçta bir karar alınmış, Resmi Gazete’de yayınlandı. Benim üzüldüğüm şu oldu: İnsanların aklına ‘Anayasa Mahkemesi’nin aldığı bir kararı açıklamasını hükümet engellemeye mi çalıştı’ sorusunun gelmesi. Vahim durum bence bu. Anayasa Mahkemesi bu türlü bir şey yok dedi, tamam. Lakin bu türlü bir ihtimalin bile kıymetlendirilmesi demokrasimiz ismine, hukuk devleti ismine çok üzücü.
NORMALLEŞME 3. AYIN SONUNDA BİTTİ
Yerel seçim sonrası başlayan “normalleşme” süreci devam ediyor mu? Kim kazandı, getirisi ne oldu sizce?
Ben zati üç ay diyordum. Avrupa demokrasilerini yakından takip ederim. Seçimden sonraki birinci doksan gün herkes için çok özel bir devirdir. Kimine fırsat açar, kimine bir imtihan süreci olur. Son haftanın başında genel merkezdeki bir toplantının sonunda arkadaşlara “Normalleşme, yumuşama dedikleri bir küme konuşmasına bakar dedim. Günlerden salıydı. Çarşamba günü de Tayyip Bey o zehir zemberek küme konuşmasını yaptı. Artık ondan sonra oturup çay, kahve içmek, bana gel, ben sana gideyim mümkün değil. 3. ayın dolduğu hafta bitti. Resmi merasimlerde yan yana denk gelebilirler ancak şu yok: Hükümet ve ana muhalefet partisi sık sık oturacak, ‘ülkeyi nasıl yönetelim. Gelin bize fikirlerinizi anlatın. Bakanlarımız gölge bakanlarla konuşsunlar”… Bu türlü bir dünya yok. İktidar iktidarlıktan, muhalefet muhalefetlikten çıkar.
MHP BİLDİRİLERİ SİNAN ATEŞ DAVASI İÇİNDİ
Normalleşmeyi MHP’nin bitirdiği yorumları da yapıldı. Müzikli yürüyüşler, yüzükler… Bahçeli AK Parti-CHP koalisyonu önerdi…
MHP’nin daha çok kederi Sinan Ateş davasıydı. “Allah bize yeter” yüzüğünün ortaya çıktığı gün Ayşe Ateş’in Külliye’ye gittiği gün. Nereden biliyorum? Çünkü Ayşe Hanım o gün bize gelecekti. Sabahleyin özel kalemi arayıp, “Cumhurbaşkanlığından aradılar, size geleceğim saatlerde cumhurbaşkanı beni bekliyormuş. Sonraki gün gelebilir miyim” diye sormuş. Tam da o gün Bahçeli’nin bu paylaşımları oldu.
AK Parti son seçimde önemli bir oy düşüşü yaşadı. Parti içinde değişim dönüşüm daveti yapanların “hukuka dönüş, AİHM, AYM kararlarının uygulanması” üzere bahisleri ele aldıkları ancak MHP’nin bunu engellediği üzere değerlendirmeler yapılıyor. Buna katılır mısınız? Orada bir savaş mı var?
AK Parti içinde tıpkı iktisatta olduğu üzere öteki bahislerde da rasyonaliteye dönüşü isteyen beşerler var. Lakin rasyonaliteye dönüşün ne manaya geldiğini düzgün düşünmeleri lazım. Rasyonaliteye dönüş ne demek? Mesela hükümetin artık yargıya talimat vermemesi demek. Sayın Erdoğan gerçekten böyle bir şey ister mi? Rasyonaliteye dönüş demek, medya üzerindeki baskıların kalkması, özgür yayın yapabilmesi demek.
MUHALEFET ENFEKTE OLUYOR
Aslında CHP de “normalleşme” derken bunların davetini yapmadı mı?
Muhalefet de güya gitgide enfekte oluyor, kimi hususlarda iktidarın yaptığı yanlışları daha iktidar olmadan yapmaya başlıyor. 22 yıldan sonra önlerinde bir iktidar örneği var. İktidar olmak bu türlü bir şey, biz de o denli olalım, iktidar olalım. O vakit iktidar değişikliğinin Türkiye’ye yararı var mı? Ülkeyi yönetme yetkisini alalım, biraz da biz kullanalım! Bana nazaran muhalefetin gayesi esaslı bir sistem değişikliği olmalı. Türkiye’de gerçek manada bir hukuk devletine dönüşmesi, demokrasinin üniversal standartlara ulaşması… Bizim varlık sebebimiz bu. Biz muhalefeti bunun için yapıyoruz. Siyaseti yalnızca güç ve iktidar için yapıyor olsak benim AK Parti’den hiç ayrılmamam lazımdı. Bir de kurucusuyum. Üstelik kimse bana git de demedi.
Muhalefet hazırlıksız mı?
Yazılı bir şey yok. Eğitim, CHP’nin eğitim politikası ne? Parti programında yazdığı üzereyse o program çok genel bir çerçeve taşıyor. Genel liderlerin konuşmaları bir siyaset değildir. Göç siyaseti nedir? Sorunu nasıl çözeceksiniz, bahse bakış perspektifiniz nedir? Hangi unsur ve kıymetlerle yaklaşıyorsunuz?
Bunlar eksik olabilir lakin seçmen lokal seçimlerde CHP’ye dayanağını artırdı…
Yerel seçimlerde temel his iktidar karşıtlığıydı. “Bu seçimde sadece belediye başkanı seçilmeyecek hükümete de ikazda bulunacak seçmen” dedik. Tam da bizim dediğimiz üzere oldu. Bizim üzerimizden tahminen çok az yerde oldu. Daha çok yerde CHP üzerinden oldu. Birtakım yerlerde öteki partiler üzerinden oldu. Fakat vatandaş sahiden bir sarı kart gösterdi. Temel his, daha yeterli yönetirler, daha düzgün yaparlar hissinden öte, bir ihtar yapmaydı.
Ülkeyi yönetme argümanında olanların nasıl yönetecekleriyle ilgili hazırlıklı olmaları lazım. Hakikaten savlı muhalefet bu türlü olur. İktidar sorumluluğu yazılı bir halde ne yapacağını açık bir biçimde toplumun önüne koymayla olur. Günlük atraksiyonlarla, telaffuzlarda, sansasyonel siyaset kolay.
Kamuoyu nezdinde bunlar değerli görünüyor. CHP tematik mitingler yapıyor. Çaba, müzakere diyerek bir dizi temas içinde. DEM Parti “Ekmek Adalet buluşmaları” başlattı. DEVA Partisi olarak siz ne yapıyorsunuz? Sonuçta DEVA da iktidar olmayı hedefleyen bir siyasi parti?
Muhalefetin birkaç değerli işlevi var. Bunlardan bir tanesi halkın sesi olma. Lakin orada bitmiyor. Zira bunu bir sivil toplum kuruluşu, dernek, vakıf da yapabilir. Şu anda yapılanların yüklü kısmının seçmenin meselelerini lisanlandırma olarak görüyorum. Bu değerli, gerekli. Bunu biz de yapıyoruz. Lakin kâfi değil. Bu meselelerin tahlili için ne yapmak lazım? Buralarda muhalefette hazırlık çabucak hemen hiç yok. Tek tek fikirler var.
Sizin planlarınız, teklifleriniz hazır mı?
Bir tane değil 23 tane teklifimiz var. (Babacan DEVA Partisi’nin kuruluşunun akabinde tarımdan kentleşmeye 23 alanda hazırladığı hareket planlarını gösteriyor) Ülkenin sıkıntılarının nasıl çözüleceğini anlatan ayrıntılı yol haritaları. Bunlar ortaya konulmadan yalnızca vatandaşın problemlerini paylaşmak, kaygısıyla dertlenmek kâfi değil. Gerekli ancak kâfi değil.
DEVA Partisi başkanı Ali Babacan ‘SADECE SEÇİMİ DEĞİL ÜLKEYİ KAZANMAYA ODAKLANMAK LAZIM’
Bunları yapmak için önce seçimi kazanmak gerekiyor tabii…
Seçimi kazanırsınız ancak sonra ülkeyi kaybedersiniz. Milletin umudunu yok edersiniz. Sadece seçimi kazanmaya odaklanmak yetmez, ülkeyi kazanmaya odaklanmak lazım. Seçimlerden sonraki 90 gün çok değerlidir. 90 günde kimi şeyleri yaparsanız yaparsınız, yapamazsanız asla yapamazsınız. Muhalefete en değerli tavsiyem, tamam yanlışlara yanlış diyeceğiz, vatandaşlarımızın sıkıntısını anlayacağız, sıkıntılarını dillendireceğiz. Lakin orada durmayacağız. Bunu bir adım ötesine başlayıp ne yapmamız gerektiğine, dersimize âlâ çalışacağız.
Siz hazır mısınız?
DEVA olarak dünden hazırız. Altılı Masa’da bütün bu çalışmalarda bizim katkımız büyüktü. Çalıştık, çalıştık, 48-52 bitti. 52-48 de olabilirdi. Nihayetinde en kıymetli faktör itimat. Bu ülkeyi yeterli, düzgün yönetirler inancını sağlamak. Altılı Masa da niçin olmadı. Zira biz kavgasız, gürültüsüz, ahenk içerisinde, bu ülkeyi yönetebileceğimizi maalesef ortaya koymadık. Yoksa şöyle bir takıma baktığımızda sahiden Türkiye’yi temsil eden, geniş kitleleri temsil eden bir kompozisyon vardı orada. Büyük koalisyon diyoruz ya, o denli bir tablo vardı.
PARLAMENTER SİSTEMDEN GERİ VİTESE TAKMAYACAĞIZ
Bundan sonra ne yapacağız? DEVA açısından, duruşumuzu asla bozmadan, demokrasi, insan hakları, özgürlükler, hukukun üstünlüğü… Bunlardan asla taviz vermeden, gerçek bir halde çalışmaya devam edeceğiz. Daha çok insanların bizi tanıması, anlaması için çabamızı artıracağız. Biz “Parlamenter sistem” diyoruz. Parlamenter sistemden geri vitese takmayacağız. Geri vitese takanlar olabilir. Başkanlık sistemiyle bu ülkenin sıkıntılarını biz çözelim diyenler, isteyenler olabilir. Vakit içerisinde partilerin duruşları değişebilir. Lakin bizim duruşumuz değişmedi, değişmeyecek.
Biz başkanlık sistemi ile ülkenin meseleleri çözülür deseydik, değerli olan iktidardır, güçtür deseydik, şu anda AK Parti içerisinde siyaset yapmaya devam ediyor olurduk. Bu kadar sıkıntı ve meşakkatli bir yolu seçmezdik. Onun için ülkenin meselelerinin kalıcı olarak tahlilinin lakin gerçek demokrasiyle olacağına inanıyoruz. Gerçek demokrasinin de Türkiye için parlamenter sistemle lakin mümkün olabileceğini uygun biliyoruz.
‘DERVİŞİN FİKRİ NEYSE ZİKRİ ODUR DEMİŞLER’
Diğer muhalefet partilerinin bundan vazgeçtiğine dair bir görüşünüz olduğunu anlıyorum. O denli mi?
Kimileri daha az dinlendirmeye başladı da onun için diyorum. Niyeyse artık pek ismini anmıyorlar parlamenter sistemin. Dervişin fikri neyse zikri odur demişler ya. Siyasette bu zikir değerlidir. Parlamenter sistem isteyen partilerin daha yüksek sesle istemeye devam etmesinde büyük yarar görürüm. Yoksa gücü ele geçirme değil. Diğer bir Türkiye, gerçek demokrasi hayalimiz var bizim.
‘CHP’YE YÖNELİK BARİYERLERİN KIRILMASINDA ROL OYNADIK’
Sizin sözünüzle iktidara sarı kart gösteren seçmenin oyları büyük ölçüde CHP’ye gitti. Yapılan araştırmalara baktığımızda AK Parti’ye oy verenlerin yüzde 7.8’i CHP’ye, yüzde 5.7’si Tekrar Refah’a oy vermiş. AK Parti’den CHP’ye oy geçişkenliği sıkıntı olmasına rağmen, 1.5 milyon oy dikkat alımlı. Öteki yandan Tekrar Refah iktidardan oy alırken DEVA, Gelecek ve Saadet neden alamadı?
Yerel seçimlerdeki dominant duygu AK Parti adayının karşısında kim kazanabilirdi? Burada şunu unutmamak gerekiyor. Bizim 2023 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’yle birebir masaya oturmuş olmamız, yalnızca biz değil, DÜZGÜN Parti’nin, Saadet Partisi’nin, hatta Demokrat Parti’nin birebir masaya oturmuş olması CHP’yle ilgili toplumdaki önyargıların kırılmasına çok yardımcı oldu.
Masaya oturma periyodunda birisi bana, “Ali Beyefendiciğim dikkat et, bak o CHP’nin altı oku var ya, bu altı okundan bir adedinin ucu dokunsa bir daha hayat boyunca iflah olmazsınız” dedi. Bu his toplumda çok geniş. Kemal Bey’in başlattığı o helalleşme süreci, birebir masada oturuyor olabilmek, bizim daha yeni kurulmuş taze bir siyasi parti olarak ve aşikâr kesitlerin de önemli ümidini kazanmış bir siyasi parti olarak, daha girdiğimiz birinci seçimde Cumhurbaşkanlığı için CHP’nin genel liderine oy verin, milletvekilleri için de CHP’nin logosunun altına “evet” mührüne basın dememiz o bariyerlerin kırılmasına kıymetli bir rol oynadı. Bunu umarım ki CHP’nin şu andaki idaresi unutmaz. Zira bu faktör yok sayılırsa CHP’nin bundan sonraki muvaffakiyetini tesirler. Umarım geçmiş sürecin bir hakkın teslimi açısından akıllarının bir kenarında fiyatlar.
Genel seçim, lokal seçim dinamikleri de farklı. Mahallî seçimlerden sonra Özgür Özel de hayli bir emanet oy var, farkındayız dedi. Bu çok kıymetli. CHP ismine konuştuğunu düşünen insanların bütün bunların farkında olarak bir irtibat yapması lazım. Seçimden bu yana 4 ay geçti, ben bu hassasiyeti pek görmüyorum.
BELEDİYELERİN BAŞARISIZLIĞI ÜZERİNDEN CHP’Yİ VURACAKLAR, CHP’NİN İKİ ÖNEMLİ SINAVI VAR
İktidarın stratejisi 4. ayın sonunda büsbütün ortaya çıktı. Belediyelerin başarısızlığı üzerinden CHP’yi vuracaklar, vurmaya çalışacaklar. Münasebetiyle CHP’nin şu anda bana göre çok önemli iki sınavı var. Bir, o almış olduğu takviyenin hakkını verip verememek siyasi duruş açısından. İki, belediyelerin performansı. Yani bu iki sınavı muvaffakiyetle verirlerse bu sürülebilir muvaffakiyet haline gelir. Diyalog çok değerli burada. Siyasi partiler arasında diyalog iş birliği çok kıymetli. İktidar muhalefet ve muhalefet-muhalefet diyalog kanalının açık olması çok değerlidir. Herkesi dinlemeleri, anlamaları lazım partilerin.
Yeni anayasa için muhalefet ortak bir tavır alabilir mi?
Seçimlerin üzerinden 3 ay geçtikten sonra genel liderleri ziyaret etmeye başladım. Özgür Bey’e, Müsavat Bey’e “hayırlı olsun”a gittim. BBP’ye yeni genel merkezleri münasebetiyle ziyarete gideceğim. DEM Parti’ye taziye ziyaretinde bulunacağım. Kemal Bey’e de iade-i ziyaret yaptım. Partiler ortası bağlantı kanalları açık olsun istiyoruz. Her görüşmede de anayasayı gündeme getirdim. Bu anayasa çalışmaları konusunda genel merkezler ortasında bir irtibat olsun, bu kıymetli. Fakat hepsine şunu da söylüyorum, biz de dikkat etmeliyiz. Bu anayasa çalışmaları ülkenin asıl yakıcı gündeminin üzerini kapatacak bir süreç olmasın. Gerçek bir süreç olsun. Gerçek olup olmadığı eylül-ekime giderken ortaya çıkar.
‘YENİ ANAYASA İÇİN KOCAMAN BİR SORU İŞARETİMİZ VAR’
Meclis Başkanı yeni anayasa için tüm partilerden metot önerisi istedi. Bu öneriyi iletecek misiniz? Nasıl bir yordam öneriyorsunuz?
DEVA’nın anayasa çalışması, yargı ıslahatı ve temel haklar hareket planı hazır. Bir kadro bıraktık, bizimki bitti dedik. Bundan sonra süreç nasıl işler? Hükümetin bu mevzuda samimiyet testinden geçmesi gerekiyor. Şunu açık söyledim: Başlattığınız çalışmaya ön yargılı yaklaşmadık. Âlâ niyeti varsaydık. Lakin mevcut anayasa kararlarına hürmet duymayan bir iktidar var şu anda. Bu türlü bir iktidarla birlikte yeni anayasa çalışması nasıl yapılacak? Bu türlü kocaman bir soru işaretimiz var.
Oraya bir soru daha eklesek. Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürülmesine AYM “Yok hükmünde” dedi. Anayasaya ters süreç yapan Meclis nasıl yeni anayasa yapacak sorusu da legal değil mi? Meclis Başkanı bu konuda ne yapmalı sizce?
Keşke ülkü bir durum olsa, Meclis Başkanı kendi hür iradesiyle hareket ediyor olsa. Meclisin AK Parti ve MHP ile birlikte sağlanan bir çoğunluğu var. Meclis Başkanı da onu bildiği için iki ortada bir derece herhalde işini yapmaya çalışacak. Bana nazaran Meclis Liderinin bu durumda gözünü kapatıp hukukun gereğini yapması gerek.
Can Atalay kararı ile ilgili Meclis Liderinin tavrı yeni anayasa çalışmalarıyla ilgili süreçte tutumunuzu tesirler mi?
Anayasanın Mahkemesinin kararları derhal uygulanır ve herkesi bağlar diyor. Burada bir karne oluşuyor, oluşan karneye günü geldiğinde bakarız. Bize dayanak veren vatandaşlarımız gidin, tahlil arayın, ben daha ne yapayım diyor. Konuşmamak, ben yokum demek… Bu ikilem CHP’de de var. Özgür Bey’in periyodunda bunu değiştirme eforunu görüyorum. Gayret değerli bir gayret. CHP açısından da uzun vadede kazandırır bu. Fakat dozu çok değerli. O dozu kaçırıp da ondan sonra, birinci üç ayda… Tayyip Bey seçimde ikinci partiye düşmüş olmasının toplumsal psikolojisini üç ayda değiştirdi. İnsanlara, Cumhurbaşkanı benim, dedi, AK Parti ikinci parti psikolojisini üç ayda değiştirdi.
‘NORMALLEŞME TERAZİSİNDE EN ÇOK ÇIKAR ERDOĞAN’IN’
Normalleşmenin kazananı AK Parti mi oldu?
Teraziye koyduğumuzda Erdoğan’ın yararını daha çok görüyorum. Sonuçta ne yaptı, ana muhalefet partisinin genel merkezinin önüne Cumhurbaşkanlığı bayrağı asıldı. Çok sembolik bir şeydir. Sen bana gel ben sana geleyim çay içeyim, o münasebet formu Cumhurbaşkanı ile bir parti genel lideri ilişkisi şeklinde ikinci parti psikolojisini birinci üç ayda bana nazaran Erdoğan âlâ yönetti. Keşke bu kadar çabayı, zihni yoğunluğu ülkeyi yönetmeye verse. Memleketin problemlerini çözmek için biraz çalışsa daha uygun olacak.
‘MUHALEFETİN BAŞARISI İÇİN İKİ FAKTÖR VAR’
AK Parti oy kaybetti, anketlere nazaran temmuzda beklentileri karşılamayan maaş artırımları ile de erimeye devam ediyor. Lakin bu oylar diğer partilere gitmiyor, kararsızlarda park etmiş bekliyor. AK Parti de ekonomiyi düzelttiğinde seçmeninin geri döneceğini düşünüyor. Uygulanan ekonomik programa da inanıyorlar. Sizce de yeniden birinci parti olabilir mi? Ya da seçmen Erdoğan’dan umudunu kesti mi?
Seçimlerden çabucak sonra “bugün seçim olsa kime oy verirsin?” çok farazi bir soru. Millet biliyor ki bugün seçim yok. Pahalandırmak için çok erken. Son seçimde sandığa gitmeyen seçmen ağırlıklı olarak AK Parti seçmeni. Dolayısıyla AK Parti seçmeninin kıymetli bir kısmı şimdi öteki bir partiye geçmiş değil. Bu çok değerli. Orada bakıyor ve izliyor. Artık bunlar için geri mi döner, diğer bir yere mi sarfiyat demek için çok erken. Bu yalnızca AK Parti’nin başarılı olup olmadığıyla değil, muhalefetin başarılı olup olmayacağıyla da çok ilgili.
Muhalefetin başarısı için iki faktör söyledim: Bir siyasi duruş, iki belediyelerin performansı.
‘İKİ AYAKLI PROGRAM MUVAFFAKİYETE ULAŞAMAZ’
Ekonomi programının başarılı olacağına çok güveniyor AK Parti…
Ekonomik programlar en az üç ayaklı olur, ancak şu anda ekonomik programın yalnızca iki ayağı var. Bir para siyaseti ayağı var. Yani enflasyon yüksek, ben de faiz yükselteyim. Nakdî sıkılaştırma diyoruz. Bir de maliye siyaseti ayağı var. O da enflasyon yüksek, bütçe açığını azaltayım. Bütçe açığını azaltmanın yolu da şu anda yaptıkları vergi artırımı. Tasarruf manasında işe fayda bir şey yok. İki ayaklı bu program son muvaffakiyete ulaşamaz. Üçüncü ayak yapısal ıslahat ayağıdır. Yapısal ıslahat ayağında kurumların güçlendirilmesi, kural bazlı iktisat idaresi vardır. Bütçe açığını azaltmak istiyorsanız gidin Avrupa Birliği’nin kamu ihalesi mevzuatını motamot Türkiye’de uygulayın. Asıl tasarruf oradan gelir. Milyar dolarlık projeler yarışsız veriliyor. Garanti verilmiş 100 bin araç. Müsabaka ile yapsan tahminen 50 bin araç garantili diğeri yapacak.
‘ÇANAKKALE KÖPRÜSÜ 423 METRE UZATILDI’
Çanakkale Köprüsü, 1923 metre. Geçen bir mühendis grup geldiğinde anlattı. Olağanda köprü 1500 metre, Cumhuriyet 1923 diyerek 423 metre eklemişler. İnanılır üzere değil. 1500 metre köprü ile 1923 metre köprünün maliyeti de o denli orantılı değil. Maliyet bu türlü eksponansiyel artıyor. Asma sistemleri değişiyor, tahminen iki, üç katına mal oluyor uzattığınız vakit.
‘YARIN AİLEDEN BİRİSİ FAİZ YÜKSEK DERSE…’
Yapısal ıslahat nedir?
Örneğin Merkez Bankası’nın yasasını değiştirirsiniz. Dersiniz ki Merkez Bankası Başkanı 5 yıllığına görevlendirilir, Cumhurbaşkanı bile vazifeden alamaz. Evvelce öyleydi. Üçüncü ayak eksik olunca herkes korkuyor. Cumhurbaşkanı müsaade verdiği için bunlar faizi yüzde 50’ye çıkarabildi lakin sanki yarın birden değiştirir mi bilmiyorlar. Yarın aileden birisi bir şey söyler, -torunu demiş ya Paris’e gitme- “Yeter milletin canını okudunuz yüzde 50 faizle” der. Sonraki gün ‘kardeşim ya faiz düşür ya da çek git’ diyebilir Merkez Bankası Liderine? Bunun olmayacağının garantisi var mı? Onun için üç ayaklı program diyorum. IMF programlarının bile bir de dördüncü ayağı olur. O da toplumsal takviyedir. Bu uyguladıkları programın toplumsal ayağı da yok.
‘ASLINDA BİR EKONOMİK PROGRAM YOK’
O vakit bu programın başarılı olacağını düşünmüyorsunuz?
Başarılı olacağını nasıl tanımladığımıza bağlı. TÜİK’in enflasyonun data alalım, birinci yıl yüzde 40’a indirdi. Lakin ardı gelmeyecek ki. Bu programda gerisi gelmez. Şu andaki bu programda enflasyonun düşmesini sağlayan en kıymetli faktör döviz kurunun aşağı üst sakin ve sabit gitmesi. Zira dövize siz şu anda aylık yüzde 5 faiz ödüyorsunuz. Zira yabancı birisi Türkiye’ye 100 milyon dolar getirdiğinde bir ay sonra 105 milyon dolar geri götürdü. Yüksek faizi verdiğiniz sürece bu para geliyor. Yüksek faiz indiğinde birebir döviz gelecek mi? Yoksa ben Türkiye’den kazanacağımı kazandım Afrika’da, Latin Amerika’da yüksek faizli bir öbür ülke bulurum mu diyecek?
Aslında bir ekonomik program da yok, faiz artır, vergi artır. Vergi kimin için artıyor? Meclis’e getirdiklerini gördük. İmar rantına vergi getirebildiler mi? Türkiye’de asıl büyük para orada. Değerli otomobile binenlerin peşine düşüyorlar. Boşuna uğraşmasınlar ben söyleyeyim. Türkiye’de 20-30 milyon lira üzerinde satılan otomobiller varsa bu otomobillerin üçte ikisinin kaynağında imar rantı vardır.
ASIL VERGİ ALMAK İSTİYORSANIZ İMAR MADDESİNE ‘DEĞER ARTIŞI VERGİSİ’ KOYUN
Türkiye’deki menkul ve imar rantı endüstriye nazaran çok daha süratli ve kolay bir para kazanma alanı haline geliyor. İmar rantlarında büyük bir kısım de kayıt dışı oluşuyor. Son 5 yıl içerisinde daire alıp da tapuyu, faturayı tam yapabilen var mı? 10 kat yerine 30 katlık müsaade veriyorsunuz. Belediyelerin çabucak hemen hepsi bunu yapıyor. AK Parti, CHP farkı yok. Siyasetin ve siyasetçinin kayıt dışı finansmanı da buradan geliyor. Bu vergisizdir. Türkiye’deki ekonomik kaynakların yanlış dağıtılmasına sebep olmaktadır. Asıl vergi almak istiyorsanız imar maddesine “Emsal değişikliği harcı” koyun, “değer artışı vergisi” deyin. Bakın asıl o vakit devlet olarak vergi topladığınızı göreceksiniz hem de kayıt dışılığı kökünde önlemiş olacaksınız. Ve ondan sonra da kolay para kazanma yolu kalmayınca endüstriye de daha çok yatırım olduğunu göreceksiniz. Asıl ekonomik yapının temelinde bu bozukluk var.
‘BİR JENERASYON YETERİ KADAR BESİN ALAMADAN YETİŞİYOR’
Bir yanda beşerler on yedi bin lira minimum fiyatla meyve alıp yiyemiyor. Çocuklar yeteri kadar beslenmiyor, proteinsiz yetişiyor. Artık yalnızca birileri para kazansın, birilerinin cebine para girsin, birileri haksız servet yapsın diye bir kuşak yeteri kadar besin alamadan yetişiyor. Yazık değil mi? Onun için diyorum, bizim siyasetteki uğraşımız bu türlü bir güç iktidar çabası değil. Siyasetteki uğraşımız pak siyaset gayreti. Yüksek demokrasi çabası, hukuk devleti çabası. Yoksa güç, iktidar gayreti olsa oralardaydık.
AK Parti’nin oyları 2002 düzeyine geriliyor. Bu tabloda daha da düşer mi?
İnanın daha uygun, sağlam bir alternatif çıksın bu oyu da alamaz. Beşerler kerhen oy veriyor. AK Parti’ye oy verenler de CHP’ye oy verenler de. CHP’ye oy verenlerin motivasyonu da AK Parti’den daha yeterli yönetir motivasyonu değil. Bu kerhen oy verme hissiyatını değiştirebilirsek o noktada başarılı olacağız. Kerhen değil, nitekim bu beşerler bu ülkenin problemlerini çözer, dürüst, düzgün ve pak yönetir hissiyle oy verdiklerinde kazanacağız.
‘ERKEN SEÇİM DAVETİNİ BİRAZ ERKEN GÖRÜYORUM’
Muhalefetten sesler yükselmeye başladı, davetler var. Erken seçim bekliyor musunuz?
Muhalefette olanlar refleks olarak çabucak seçim olsun ister. Bir daha talihini denemek ister. Her seçim muhalefet için bir talihtir, bir fırsattır. Lakin ben bu talebi vaktinde ve gerçekçi yapmak gerektiğini düşünüyorum. Yıpratır. Patinaj makus bir şey. Bir gücünüz var mı? Sayılar tutuyor mu? Siz bastırınca iktidarını yapacağına inanıyor musunuz? Ben biraz erken görüyorum. Bilhassa CHP’nin belediyeleri başarılı halde yönettiğini ispat etmesi lazım. Ondan sonra daha güçlü formda erken seçim diyebilir.
‘EĞER DEVA PARTİSİ’Nİ KURMAMIŞ OLSAYDIK, BUGÜN DERHAL VE İVEDİ OLARAK DEVA PARTİSİ’Nİ KURARDIK’
Genel seçimin üzerinden 14 ay geçti. 15 milletvekiliniz var. Bir küme kurma gayeniz vardı. Burada bir gelişme var mı? Bu arada Demokrat Parti Milletvekili Cemal Enginyurt’un da 30-40 milletvekilinin yer alacağı bir sağ ittifak oluşabileceği argümanı var. Yeni yasama periyodunda ne göreceğiz?
Grup kurmayla alakalı geçen mayıs seçimlerinde başlayan bir gayemiz vardı. Lokal seçim periyodunda bu mevzuyu biraz soğuttuk. Lokal seçim sonuçlarına bakıp, bu kadar insanın sandığa gitmediği bir tabloda siyasette yeni bir şeyler yapma muhtaçlığı olduğunu görüyoruz. Bu yenilik muhtaçlığı DEVA Partisi’nin kendi içinde de olabilir daha geniş birlikteliklerle de olabilir. Muhalefete oy verenlerin birden fazla da iktidara oy verenlerin birçok da kerhen oy veriyor. DEVA Partisi’nin kurulma sebebi de tam bu arayış.
Eski Menderes-Özal periyodunu hatırlayanların merkez sağda farklı, yeni bir şey olabilir mi diye de arayışı var. Bunları yakından takip ediyoruz. Meclisteki milletvekilleri ortasında bir sürü sohbet oluyor. Meclis değerli bir ortam lakin bir de ahali var dışarıda. Bizim ikinci olağan kongre sürecimiz de devam ediyor. Artık arkadaşlarımla Ağustos ve Eylül’de ağır bir halde vatandaşlarımızı dinleyeceğiz. Siyaseti okuyan, siyaset bilimci, toplumsal bilimci, çok insan var. Onlarla da görüşüyorum.
Gelmiş olduğumuz noktada seçim sonuçlarına karşın şunu çok rahatlıkla söz ediyorum, şayet biz DEVA Partisi’ni kurmamış olsaydık, bugün derhal ve tez olarak DEVA Partisi’ni kurardık. Başta da söylediğim pek çok sebeple fakat bilhassa bizim temsil ettiğimiz mefkurelerin ve kıymetlerin Türkiye’de siyaset için çok değerli olduğunu düşünüyoruz. Bunu taşıyacak bir siyasi partiye mutlaka gereksinim olduğunu düşünüyoruz.
Asıl artık DEVA vakti diyorsunuz o zaman…
Tabii bu ifadeyi siz söyletmiş oldunuz ancak evet. Siyasetteki bu idealizmin nitekim iktidar tarafında da muhalefet tarafında da gereğince temsil edilemediğini görüyoruz. İktidar belediyelerindeki yanlışların birebirini muhalefet belediyelerinde gördüğümüzde üzülüyorum, kahroluyorum. O vakit niçin çalışıyoruz ki? Gaye bir siyasi görüş gitsin, bir öbür siyasi görüş iktidar olsun değil. Hedef memleket güzelleşsin.
Yeni yasama devrinde nasıl bir DEVA göreceğiz? Yeniliklere hazır olalım mı?
Siyasette diyaloğa çok kıymet veriyor, iş birliklerini çok değerli buluyoruz. Meclis içinde, meclis dışında olsun, farklı siyasi akımlar, farklı siyasi kümelerle daha yakın bir iş birliği halinde olabilir. Biz yalnızca kümemiz olsun diye küme kurmak istesek Meclis’te şu an bir kümemiz vardı. 15 milletvekiliyle Meclis’te kümemiz güzel performans gösteriyor. Yalnızca küme olsun diye değil, siyasette, parti içinde yahut dışında daha geniş birliktelikler oluşturup, bu birlikteliklerin meclise küme olarak yansıması çok daha değerli olacak.
Genel manada bizim siyasette gördüğümüz bir boşluk var. Bu boşluk daha da büyüyecek. DEVA Partisi olarak münferiden ve daha geniş iş birlikleriyle bu büyüyecek olan boşluğu doldurmaya talip olacak hem de bu çabasını fıtri, doğal yollarla bir Meclis kümesiyle da ortaya koymuş olacağız. Bizim gayemiz, çabamız bu. Fakat bu amaç ve uğraşın gerçekleşmesi önümüzdeki aylardaki sürecin nasıl işleyeceğine bağlı.