Tenis izlemesi en keyifli spor kollarından bir tanesi. Çabucak çabucak her spor kolunda olduğu üzere tenisin de kendine mahsus kuralları ve işleyişi var. Bunlardan tahminen de en değişik olanı ise teniste alınan sayıların skor tabelasına yansıma biçimidir.
Ömrünüzde bir kere bile tenis maçı izlediyseniz, alınan puanların sırasıyla 15-30-40 halinde tabelaya yansıdığını görmüşsünüzdür. Pekala fakat neden bu türlü? 15 ve 30’dan sonra 45 gelmesi gerekmez mi? Ayrıyeten neden 1-2-3 diye ilerlemek varken bu türlü bir yol tercih edilmiş? Gelin, bunun mümkün sebeplerine birlikte bakalım…
Tenis karşılaşmalarında atletlerin aldığı puanlar 15-30-40 halinde hanelerine yazılıyor. Birinci sayıyı aldığınızda 15 puana ulaşıyorsunuz. İkinciyi aldığınızda puanınız 30’a yükseliyor ve son olarak üçüncü sayıda 40’a ulaşıyorsunuz. Hayli enteresan, o denli değil mi?
Peki ancak niçin bu türlü? Bununla ilgili birden fazla teori var. Lakin hangisinin gerçek olduğu bilinmiyor. Artık dilerseniz, bu teorilere göz atmaya başlayalım?
1. Evvel birinci teorimizle başlayalım?
İlk teoriye nazaran, tenisin erken periyotlarında birinci servis atıldığında puanı kazanan oyuncu 15 adım ileri sarfiyat ve servisi oradan kullanırmış. Bir puan daha kazandığında bulunduğu yerden 15 adım daha gitmesi gerektiği için 30 adımlık uzaklığa ulaşırmış.
Üçüncü puanı aldığında ise ilerlemesi gereken 15 adım filenin ötesine denk geldiği ve kurallar gereği rakip alana geçemeyeceği için oyuncular 10 adım ileriye giderek file tabanına kadar gelip oyuna oradan devam ederlermiş. İşte, tam olarak bu sebeple teniste sayılar da 15-30-40 halinde sayılmaya başlamış.
2. Artık de ikinci teorimize geçelim?
Bu teoriye nazaran oyuncuların sayı almak için saat kadranında 1 tam cins dönmeleri gerekiyor. Saat kadranını baz alan bu sistemde birinci puanı kazanan 15, ikinci puanı kazanan 30 ve üçüncü puanı kazanan da 45 puana ulaşıyordu. 45 puana ulaşan oyuncu bir puan daha kazandığında 60’a gelse de oyun kazanıldığı için son puan ”oyun puanı” olarak nitelendiriliyordu.
Peki, ne oldu da 45 yerine 40 kullanılmaya başladı? Aslında bu da eşitlik durumunda sayıyı kazanmak için üst üste iki puan alma kuralıyla yakından bağlantılı. Şayet iki taraf da 45-45’lik skorla eşit puanlara sahip olursa, arka arda iki puan kazanan oyuncu doğal olarak 75’e ulaşacaktı.
Ancak bir saat kadranı baz alındığı için puanın 60’ı geçmemesi gerekiyordu. Bu yüzden 30’dan sonra alınan puan 40 olarak sayılırken, 40’tan sonra art geriye alınan iki sayı 10’ar puan sayılmaya başlamış. Günümüzde ise 50 puan kullanılmıyor, bunun yerine ”Avantaj Sayısı” tabiri kullanılıyor.
3. Gelelim üçüncü teorimize…?
Üçüncü teoriye nazaran, teniste 15-30-40 halinde ilerleyen puanlama sisteminin 19. yy’daki İngiliz subaylarından esinlenildiği düşünülüyor. O devirlerde İngiliz denizciler, gemilerdeki topları ateşlerken evvel ana güvertenin 15 poundluk toplarını ateşlermiş.
Denizciler daha sonra orta güvertenin 30 poundluk toplarını ve son olarak da alt güvertenin 40 poundluk toplarını ateşlermiş. Teniste kullanılan servislerin de topların ateşlenmesini andıran bir imgesi olduğu için kazanılan puanların 15-30-40 formunda belirlendiği rivayet ediliyor.
4. Eveeet, geldik sonuncu teorimize?
Tenisin kökenleri Orta Çağ Fransa’sında elle oynanan ve günümüz tenisini andıran bir oyuna dayanıyor. Dördüncü teoriye nazaran, tıpkı ikinci teoride olduğu üzere saat kadranından yola çıkıldığı varsayılıyor.
Buna nazaran, o devrin Fransa’sında maçlarda puanlama sistemi saat kadranından yola çıkarak belirlenmiş ve 60’a birinci ulaşan tarafın puanı kazandığı bir metot temel alınmıştı. Puanlar da Fransızcada 15-30-45 manalarına gelen sırasıyla quinze, trente ve quaranta-cinq sayıları ile belirtiliyordu.
Tek heceli olan 15 ve 30 kolay bir biçimde söylem edilirken, 45’in söylemi hayli zordu. Bu yüzden, 45 (quaranta-cinq) yerine 40 (quaranta) sayısının benimsendiği argüman ediliyor.
Peki, sizce bu teorilerden hangisi en mantıklısı? Yorumlarda paylaşmayı unutmayın!