Kastamonu Kasaba Köy Mahmut Bey Mescidi yakınlarındaki UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilen hamamda kurtarma hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün onayıyla, Kastamonu Müze Müdürü Erol Kale’nin liderliğinde ve Karabük Üniversitesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Anar Azizsoy’un danışmanlığında hafriyat çalışmaları Ekim ayında başlatıldı.
Azizsoy, gazetecilere, geçen yıl Kastamonu’da gerçekleştirdikleri Türk-İslam periyodu yüzey araştırmaları teknik seyahatlerinde Kasaba köyündeki hamamı gördüklerini söyledi.
Bunun üzerine bu yıl UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Mahmut Bey Mescidi’nin çabucak yanında bulunan Cami Hamamı’nda hafriyat çalışmalarını başlattıklarını anlatan Azizsoy, “Müze kurtarma hafriyatı olarak 31 Ekim’de hafriyata başladık. Bilindiği üzere Mahmutbey Mescidi, 1366 yılında Candaroğulları’ndan Mahmutbey tarafından yapıldı. Kitabesi kısa ve Arapçadır, hicri tarihi ile 798 yılına ilişkin olduğu yazıyor. Cami, Adilbey oğlu büyük buyruk Mahmutbey tarafından Candaroğullarınca yaptırılmıştır. Bilindiği üzere Türk kültüründe gelenek olarak cami imaliyle birlikte hamam inşası da gerçekleştirilir. Bunun Selçuklu Devleti’nden itibaren Anadolu’nun çeşitli yerlerinde örnekleri mevcuttur.” dedi.
Hamamın mescide arasının 52 metre olduğunu, yalnızca hamam değil, tıpkı vakitte burada önemli manada bir Türk yerleşim dokusunun var olduğunu kanıtlayan yapıların bulunduğunu aktaran Azizsoy, şöyle devam etti:
“Hamamın dışında Mahmutbey Mescidi’nin az aşağısında Saray Mescidi, ikili hamam bulunuyor, diğer kalıntılar da mevcut. Ağır olarak bu bölgede bir Türk kimliğinin, kültürünün varlığını somut olarak belgeleyecek olan yerleşim dokusunu söyleyebilmemize imkan tanıyan yapılar bulunuyor. Tarihe baktığımız vakit hanedanın varlığını da yani Mahmutbey ile değil Mahmutbey’den sonrasında da oğluna ilişkin bir mezarın bulunduğu, annesine ilişkin bir türbenin olma mümkünlüğü bu tezimizi daha da takviyeler nitelik taşıyor. Dolasıyla yalnızca burada hamam değil, tıpkı vakitte diğer yapı topluluğunun ortaya çıkarılmasıyla birlikte Türklerde bir gelenek haline gelen bir külliye olma ihtimali de ister istemez akla gelmiyor değil. Elbette hafriyat ve araştırma çalışmalarının devam etmesiyle birlikte daha çok netlik kazanacak. Ama hiç kuşku yok ki turistik açıdan da burasının gelişimine önemli manada katkı sunacaktır bu durum.”
Çalışmaları genişletmeyi planladıklarını lisana getiren Azizsoy, “Burada birinci etapta yaptığımız hafriyat çalışması daha sonrasında onarım çalışmalarıyla devam etmesi planlanıyor. İkinci planda ise bizim hedeflediğimiz yakınımızdaki bir başka hamam olan ikili hamamda hafriyat çalışmalarını gerçekleştirmek. Hamamlara da baktığımızda literatürde çok çeşitli hallerde isimlendirilmiş olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.
Cami hamamının literatürde saray hamamı, vakıf hamamı olarak da geçtiğini hatırlatan Azizsoy, şunları kaydetti:
“Ben, cami hamamı olarak isimlendirilmesinin daha hakikat olacağını düşünüyorum. Caminin kitabesinden anlaşılacağı üzere 1366 yılında net olarak yapıldığı bilinirken hamamında aşağı üst 14. yüzyıllarında mescitle muadil olduğunu akla getiriyor. Devamında öteki yapılara da baktığımızda burasının beylik periyoduna ait olarak bir hanedan mensubiyeti kazanmış olduğunu, böylelikle sonraki etaplarda da yapılacak olan araştırmalarda daha da somut olarak netlik kazanacaktır. Kastamonu denildiği vakit Türk yerleşiminin birinci Hüsamettin Çoban ile birlikte ikta olarak bu toprakların verilmesiyle birlikte merkez edinmiş olduğu biliniyor. Kasaba köyünün de tekrar tarihte Çobanoğulları devri lakin net olarak Candaroğulları devrinde artık yerleşim olarak burasının kullanıldığını kaynaklardan öğrenmekteyiz. 14. yüzyıl ile 17. yüzyıl ortasında hatta Kasaba köyünde nüfusun 25 bin kadar olduğunu söyleyebiliyoruz. Münasebetiyle bu kadar önemli bir birikimi, yer altındaki tarihi mirası barındırmış olduğunu düşündüğümüz, buna inandığımız yerleşim yerinde sonraki evrelerde yapılacak olan hafriyat çalışmalarıyla elbette bu dokunun rengi hiç elbet değişecektir.”