Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) okullarda fiziksel, cinsel, duygusal, ruhsal, ekonomik, siber, dijital şiddet, akran zorbalığı, siber zorbalık üzere şiddetin her türlüsünün önlenmesine yönelik genelge yayımlandı.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin‘in imzasıyla valiliklere gönderilen “Okullarda Şiddetin Önlenmesi” bahisli genelgede, Türkiye Cumhuriyeti devletinin taraf olduğu milletlerarası kontratların kararlarına nazaran; devletlerin şiddetin önlenmesine yönelik çalışmaları yürütmeyi ve vatandaşlarına şiddetten arınmış bir ömür sağlamak için gerekli her türlü önlemi almayı taahhüt ettiğine işaret edildi. Şiddet cinsleri olarak yapılandırılan fizikî, cinsel, duygusal/psikolojik, ekonomik, siber/dijital şiddetin bireylerin gelişimlerini olumsuz etkilediğine yer verilen genelgede, bilhassa global bir sorun olarak yer alan şiddete şahit olma ya da şiddet mağduru olma eksenindeki travmatik ve zorlayıcı ömür hikayesinin, bir başkasına şiddet uygulama riskini artırdığının görüldüğü aktarıldı. Hayatın erken devirlerindeki travmatik yaşantıların, yaşanan şiddetin cinsine nazaran çeşitli biçimlerde farklı kümeleri etkileyebildiği, bu doğrultuda şiddet transferinin önlenmesi ve bilhassa olumsuz yaşantıların oluşmasını engellemeye yönelik gelişimsel önleyici yaklaşımın temel alınmasının kıymeti vurgulandı.
Bakanlığın her türlü şiddete yönelik önleyici ve hami çalışmalar kapsamında eğitime erişim ve eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, bireylerin toplumsal hayata iştiraklerinin ve bilgi ve hünerlerinin artırılması ve bireyin her taraftan desteklenmesine ait çalışmaları kapsayan genelgede, “Bu hassas ve önemli hususta sorumluluklarını yerine getirmek noktasında merkez ve taşra üniteleri şiddetin önlenmesi ve şiddet mağdurlarının korunmasında ilgili tüm mevzuatın gözetilerek kelam konusu faaliyetlerin tesirli ve hızlı biçimde yürütülmesini temel almaktadır. Kelam konusu hassasiyetlere yönelik temalar Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde bulunmaktadır” denildi
Tüm okul yöneticileri eğitime tabi
Genelgede bilhassa göç, sarsıntı, salgın hastalık üzere afet ve acil durumlarla uğraş devirleri de dahil olmak üzere şiddetin önlenmesi ve mağdurun korunması için sunulan hizmetlerin devamlılığının temel alınacağı belirtilerek, devamında şunlara yer verildi:
“Bakanlık taşra teşkilatındaki bütün yöneticiler, okul ve kurumlarda şiddetin önlenmesine yönelik mevzuatın faal formda uygulanması konusunda ilgili ünitelerce hizmet içi eğitime tabi tutulacak. Bu kapsamda hizmet içi eğitim uygulama planı oluşturulacak ve sonuçları ilgili üniteye gönderilecek. Rehberlik ve ruhsal müşavere hizmetleri vilayet yürütme komitesince vilayetlerindeki okul ve kurum ortamlarında şiddete neden olabilecek risk faktörlerinin tespit edilerek öncelikli risk faktörlerine ve şiddetin tesirlerine yönelik gerekli önlemler alınacak. Rehberlik ve ruhsal müşavere hizmetleri vilayet yürütme komitesince, okul rehberlik ve ruhsal müşavere programı ile rehberlik ve araştırma merkezlerinin (RAM) rehberlik ve ruhsal müracaat (RPD) hizmetleri kısmının yıllık çalışma planında şiddetin önlenmesine yönelik faaliyetlere yer verilecek. RAM’ların sorumluluk bölgesinde rehber öğretmeni olmayan okullarda, RPD hizmetleri kısmının yıllık çalışma planında yer alan şiddetin önlenmesine ait faaliyetler yürütülecek. RAM’ların RPD hizmetleri kısmı yıllık çalışma planında şiddetin önlenmesine yönelik faaliyetlere yer verilecek ve çalışmalar, kurum müdürlüğünce e-Rehberlik sistemine işlenecek. Okul ve kurum müdürlüğünce, okul rehberlik ve ruhsal müşavere programında şiddetin önlenmesine yönelik faaliyetlere yer verilerek çalışmalar, e-Rehberlik sistemine kaydedilecek. Okul ve kurum içinde ve dışında güvenliği sağlamak maksadıyla yönetimce gerekli önlemler alınacak ve ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapılacak. Okul rehberlik ve ruhsal istişare servisleri ile RAM’ların şiddetin önlenmesine yönelik yürüteceği çalışmalarda uygun şartlar ve işçi takviyesi sağlanacak.
“Şiddete neden olabilecek risk faktörleri tespit edilecek”
Okul ve kurum müdürlüğünce eğitim ortamlarında şiddete neden olabilecek risk faktörleri tespit edilerek öncelikli risk faktörlerine yahut şiddetin tesirlerine yönelik gerekli önlemler alınacak. İlgili kamu kurum ve kuruluşları ile imzalanan ve 1 Temmuz 2022 tarihli ve 53167239 sayılı yazı ile iletilen ‘Çocukların Eğitim Süreçlerinin Güvenliğine Ait Esirgeyici ve Önleyici Hizmet ve Önlemlerin Artırılmasına Yönelik İş Birliği Protokolü’ doğrultusunda, okul ve kurum müdürlüğünce okul güvenliği ile ilgili tespit edilen öncelikli durumlar, acilen üst ünite ve kolluk kuvvetlerine bildirilecek.
“Okul aile iş birliğini güçlendirilecek”
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın 24 Mayıs 2024 tarihli yazısı doğrultusunda, hakkında muhafaza ve bakım önlemi olup ilgili Bakanlığın hizmet modellerinden yararlandırılan çocukların ihmal ve istismarına ait tespit ve ihbarlar, kolluk kuvvetleri ve isimli merciler ile birlikte eş vakitli olarak birebir Bakanlığın vilayet müdürlüklerine de bildirilecek. Okul aile iş birliğini güçlendirerek şiddetin önlenmesinde velilerin dayanağını sağlamak için gerekli önlemler alınacak, çalışmalara araç gereç, ulaşım ve bütçe ile işçi dayanağı verilecek.”
Genelgede, uygulamaya ait konulara da yer verilerek, “Şiddetin önlenmesine yönelik bilgilendirme ve farkındalık çalışmalarını teminen, okul ve kurumlarda, öğretmen-öğrenci, öğrenci-öğrenci, öğretmen-aile, aile-öğrenci ortasında şiddet, zorbalık ve saldırgan davranışların kabul edilmeyeceğinin temel bir anlayış olarak kazandırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek. Dijital ortamlarda çocukların inançlı alan marifetlerinin, sanal okuryazarlıklarının geliştirilmesi ve gerçek toplumsal ortama dijital/siber alan kaynaklı olumsuz davranışların transferinin önlenmesi için çalışmalar yaygınlaştırılacak. Bilhassa pansiyonlu okullarda misyon yapan yönetici, belletmen ve yardımcı işçiye, şiddetin önlenmesi kapsamında bilgilendirme ve farkındalık eğitimleri yaygınlaştırılacak. Rehberlik ve ruhsal istişare hizmetleri vilayet yürütme komitesince şiddetin önlenmesine ait mahalli hizmet içi eğitim muhtaçlıkları belirlenecek ve eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesi için ilgili birimlerle iş birliği yapılacak. Okul ve kurum müdürlüğünce şiddetin önlenmesi amacıyla eğitim kurumu içinde ve dışında toplumsal, sportif ve kültürel faaliyetler yaygınlaştırılacak. RAM’lar tarafından sorumluluk bölgelerinde rehber öğretmeni olmayan okullarda şiddetin önlenmesine yönelik farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları yürütülecek. Okul rehberlik ve ruhsal müşavere servisinde vazife yapan rehber öğretmenlerin okul ve sınıf risk haritaları doğrultusunda şiddetin önlenmesi gayesiyle yönetici, öğretmen, öğrenci, veli, yardımcı işçi ve öbür çalışana yönelik bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları yapılacak. Tüm okul ve kurumlarda özel eğitim gereksinimi ile süreksiz muhafaza statüsü üzere özel ilgi gerektiren durumları olan öğrencilerin akranları ve etraflarıyla toplumsal ahenkleri artırılacak. Bu öğrencilerin kıymetli gün ve bayramlarda bir ortaya getirilerek ortak bedellerde buluşturulması, böylece kültürel, ulusal ve manevi bedelleri ön plana çıkaran çalışmalara yer verilerek şiddetsiz bir toplumun inşası için farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları yürütülecek. Tüm okul ve kurumlar tarafından sevgi, hürmet ve birlikte yaşama kültürünü güçlendirmeye yönelik çalışmalar artırılacak, farkındalığı artırmak emeliyle tüm okul/kurumlarda yürütülen şiddeti önlemeye yönelik çalışmalarla ilgili kamuoyu bilgilendirilecek” sözlerine yer verildi.
Genelgede ayrıyeten şiddet mağduru yahut şiddet uygulayan öğrencilerle ilgili psikososyal dayanak faaliyetlerine ait Rehberlik ve Ruhsal İstişare Hizmetleri Yönetmeliği ile Psikososyal Müdafaa, Tedbire ve Krize Müdahale Hizmetleri Yönergesi kararları yer aldı.
“Bakanlığın hazırladığı aile eğitimi programlarından yararlanılacak”
Şiddetin önlenmesine yönelik yaygın eğitim çalışmalarının artırılacağı belirtilerek şu açıklamaya yer verildi:
“Bu kapsamda, şiddetin önlenmesine ait hayat uzunluğu öğrenme kurumlarındaki mevcut kurs programlarının yaygınlaştırılması için ilgili birimlerle iş birliği yapılacak. Şiddetin önlenmesi kapsamında Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü uhdesindeki aile eğitimleri yaygınlaştırılacak ve Bakanlığın hazırladığı aile eğitimi programlarından yararlanılacak. Açık öğretim okullarına kayıtlı öğrencilerin RPD hizmetlerinden yararlanmasına yönelik halk eğitimi merkezlerince önlem alınacak ve gerektiğinde RAM’lara yönlendirme sağlanacak. Eğitim çağı dışında kalan vatandaşların halk eğitimi merkezlerince yürütülen eğitimlerle okuryazarlık seviyesinin, farkındalık ve bilgi ve marifetlerinin artırılması sağlanacak. Şiddetle gayrette kurumlar ortası faal izleme, uyum ve iş birliğinin geliştirilmesi için şiddetin önlenmesine yönelik yürütülecek çalışmalarda ilgili kurum ve kuruluşlar ile üniversiteler arasında iş birliği yapılacak. Çocukların Eğitim Süreçlerinin Güvenliğine Ait Hami ve Önleyici Hizmet ve Önlemlerin Artırılmasına Yönelik İş Birliği Protokolü kararları doğrultusunda vilayet ve ilçelerde kurulan yürütme heyetine faal iştirak sağlanarak inançlı okul ortamı oluşturulacak.”
“Güvenli okul ortamları için oluşturulacak”
Genelgede yer verilen konular doğrultusunda, okul ve kurumlarda eğitim öğretimin itimat ortamında yürütülebilmesi ve şiddet içeren davranışlara mahal verilmemesinin temel olduğu vurgulanarak, belirlenen vazife ve sorumlulukların titizlikle yerine getirilerek uygulamada rastgele bir aksaklığa meydan verilmeden inançlı okul ortamlarının oluşturulması için çalışılması istendi. Bilhassa göç, sarsıntı, salgın hastalık üzere afet ve acil durumlarla uğraş devirleri de dahil olmak üzere şiddetin önlenmesi ve mağdurun korunması için sunulan hizmetlerin devamlılığının temel alınması vurgulanarak inançlı alan hünerleriyle sanal okuryazarlıklarının geliştirilmesi belirtildi. (DHA)