Türkiye İnsan Hakları Davalarına Takviye Projesi’nin (TLSP) de ortalarında bulunduğu 10 memleketler arası ve mahallî sivil toplum örgütü (STK), HDP’nin kapatılması istemiyle açılan davaya ait Anayasa Mahkemesi’ne üçüncü taraf görüşü sundu. Avrupa İnsan Hakları Kontratı (AİHS) uyarınca görüş sunduklarına işaret eden STK’lar, meclis ve cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde TBMM’nin ikinci büyük muhalefet partisinin tasfiyesine yönelik uğraşların olduğuna işaret etti.
Anayasa Mahkemesi’nden mecliste 56 milletvekili bulunan bir siyasi parti olan HDP’nin kapatılmasının ve 451 siyasetçi ile parti üyesine de beş yıl boyunca siyasi yasak getirilmesinin istendiğine dikkat çeken STK’lar, siyasi partilerin keyfi olarak kapatılmasının çok sayıda hak ihlaline sebebiyet verdiğini kaydetti.
“Parti kapatmak hak ihlaline sebebiyet verir”
STK’ların sunumuyla ilgili olarak bir açıklama yapan TLSP’den Philip Leach, “HDP’nin kapatılma ihtimaline ait olarak Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’nde görülen dava, mahkemenin memleketler arası hukuka uyup uymayacağı ve demokratik normlara hürmet gösterip göstermeyeceği konusunda temel bir test niteliği taşımaktadır. Bir siyasi partiyi zarurî münasebetler olmadan kapatmak çok sayıda hak ihlaline sebebiyet verir ve bu birebir vakitte demokrasiye yönelik bir saldırıdır” sözlerini kullandı.
STK’lar sundukları görüşte, Kürtlerin haklarını savunan partilere ait AİHM’de görülen davalarda mahkemenin, Kürtçe lisanına ait hakların yahut Kürt kimliğinin tanınmasını barışçıl halde savunmanın kendi başına demokrasinin temel unsurlarına aykırı olmadığına, siyasi parti kapatmanın örgütlenme özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdiğini vurguladı. AİHM’nin siyasi partilerin kapatılmasının birçok durumda “acil bir toplumsal ihtiyacı” karşıladığının söylenemeyeceğini tespit ettiğine de dikkat çekildi.
İnsan Hakları Derneği Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan da “Bir siyasi partinin kapatılmasına ait alınacak olağandışı bir önlem, demokratik toplum kavramının özünde yer alan çoğulculuğu bastırmak ve siyasi tartışma özgürlüğünü kısıtlamaya hizmet etmektedir” dedi.
HDP’ye kapatma davasının art planı
Anayasa Mahkemesi’nde görülen dava, 7 Haziran 2021 tarihli ve 834 sayfalık bir iddianameye dayanıyor. İddianamede HDP’nin faaliyetlerinin yasa dışı silahlı Kürdistan Emekçi Partisi/Kürdistan Topluluklar Birliği’nin (PKK/KCK) gayeleri doğrultusunda yürütüldüğü öne sürülüyor. İddianameye nazaran, PKK/KCK ile HDP’nin faaliyetleri ortasında “organik” bir bağ bulunuyor. “Devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğüne aykırı” biçimde bölücülüğü desteklediğini ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 68/4. hususu ile Siyasi Partiler Kanunu’ndaki kararları ihlal ettiği savunulan iddianamede parti üyeleri ve alt organları, bu nitelikteki kabahatlerin işlenmesine iştirak etmekle, bu kabahatleri işlemeye teşvik etmekle yahut bu kabahatleri ve işleyenleri övmekle suçlanıyor.
5 Ocak tarihinde Anayasa Mahkemesi, partinin meclisteki siyasi parti kümelerinin almaya hak kazandığı hazine dayanağını içeren banka hesaplarının süreksiz olarak bloke edilmesine ait Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın önlem talebini kabul etmişti. 10 Ocak’ta da Başsavcı, Anayasa Mahkemesi’ne parti aleyhindeki davaya ait kelamlı beyanlarda bulunacak. HDP, Başsavcı’nın beyanlarına karşı sonraki bir tarihe kadar savunmalarını sunduktan sonra mahkeme müzakere için toplanarak en son bir karar verecek.